Καληνύχτα Κεμάλ

"Αυτός ο τόπος, δεν σώζεται με τίποτα!"

Ακούστε την ιστορία του Κεμάλ
ενός νεαρού πρίγκιπα, της ανατολής
απόγονου του Σεβάχ του θαλασσινού,
που νόμισε ότι μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.
αλλά πικρές οι βουλές του Αλλάχ
και σκοτεινές οι ψυχές των ανθρώπων.

Στης Ανατολής τα μέρη μια φορά και ένα καιρό
ήταν άδειο το κεμέρι, μουχλιασμένο το νερό
στη Μοσσούλη, τη Βασσόρα, στην παλιά τη χουρμαδιά
πικραμένα κλαίνε τώρα της ερήμου τα παιδιά.

Κι ένας νέος από σόι και γενιά βασιλική
αγροικάει το μοιρολόι και τραβάει κατά εκεί.
τον κοιτάν οι Βεδουίνοι με ματιά λυπητερή
κι όρκο στον Αλλάχ τους δίνει, πως θ’ αλλάξουν οι καιροί.

Σαν ακούσαν οι αρχόντοι του παιδιού την αφοβιά
ξεκινάν με λύκου δόντι και με λιονταριού προβιά
απ’ τον Τίγρη στον Ευφράτη, απ’ τη γη στον ουρανό
κυνηγάν τον αποστάτη να τον πιάσουν ζωντανό.

Πέφτουν πάνω του τα στίφη, σαν ακράτητα σκυλιά
και τον πάνε στο χαλίφη να του βάλει την θηλιά
μαύρο μέλι μαύρο γάλα ήπιε εκείνο το πρωί
πριν αφήσει στην κρεμάλα τη στερνή του την πνοή.

Με δύο γέρικες καμήλες μ’ ένα κόκκινο φαρί
στου παράδεισου τις πύλες ο προφήτης καρτερεί.
πάνε τώρα χέρι χέρι κι είναι γύρω συννεφιά
μα της Δαμασκού τ’ αστέρι τους κρατούσε συντροφιά.

Σ’ ένα μήνα σ’ ένα χρόνο βλέπουν μπρος τους τον Αλλάχ
που από τον ψηλό του θρόνο λέει στον άμυαλο Σεβάχ:
«νικημένο μου ξεφτέρι δεν αλλάζουν οι καιροί,
με φωτιά και με μαχαίρι πάντα ο κόσμος προχωρεί»

Καληνύχτα Κεμάλ, αυτός ο κόσμος δε θα αλλάξει ποτέ
Καληνύχτα...

Νίκος Γκάτσος

Δικό μου Σχόλιο: 

"αφιερωμένο με πολύ αγάπη" στη κυρά που έσκισε τα λόγια αυτά (αν πράγματι έτσι έγινε). 

Όπως και να έχει, μακρυά από τη βιβλιοθήκη μου μανδάμ "για να είμαστε απολύτως βεβαιωμένοι".

Ο μύθος του Κεμάλ, περιγράφει το τέλος ενός άφοβου νέου που στοχάζεται ελεύθερα, και ορκίζεται να αλλάξει το κόσμο. 
Τολμάει να σκεφτεί, μα δεν προχώρησε σε πράξη. Δεν τον άφησε το σύστημα, δεν πρόλαβε.

Κοιτάξτε, το θέμα είναι πάρα πολύ απλό. 

Πρέπει αν υπάρχει λίγο φιλότιμο, κάθε υπεύθυνος, να ζητήσει δημόσια συγνώμη  από τη δασκάλα της μουσικής, αφού αντί για έπαινο, της έγινε μομφή! 

Για τους πεθαμένους Νίκο Γ. και Μάνο Χ., μπορούν να ζητήσουν συγνώμη από όλους τους σκεπτόμενους Έλληνες, όσοι κι αν είναι. 
Μπορούν κι από τους συγγενείς και κληρονόμους τους που ζουν.

Αν αυτό δεν συμβεί, θα έχουμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα στο οποίο εμπιστευόμαστε τα παιδιά μας που δεν μπορεί να τους διδάξει ούτε και τη συγνώμη! Για ελεύθερη σκέψη και κρίση ούτε λόγος!

Και υπάρχουν εύλογες απορίες.

Οι υπόλοιποι γονείς, τι θα κάνουν; 
Τα παιδιά, πως θα μπουν να ακούσουν μάθημα; 
Αν μια κυρία αντέδρασε έτσι, γιατί κι οι άλλοι να μην αντιδράσουν αλλιώς;
Αν το μαθητούδι που παίζει ήδη στη κιθάρα του το Κεμάλ, που τον έμαθε στο ωδείο, τολμήσει να αρθρώσει λόγο, να ερωτήσει κάτι σχετικό, τι θα γίνει; θα το αποβάλλουν από όλα τα σχολεία;

Δεν είναι διόλου απλό το θέμα. 

Είναι ποιο σοβαρό κι από τα μνημόνια. 

Δηλαδή: Καληνύχτα Κεμάλ, αυτός ο κόσμος δε θα αλλάξει ποτέ;

"Έχουμε τους πολιτικούς που μας αξίζουν",  και για τους εκπαιδευτικούς εμείς φταίμε;

Ο Ν. Γκάτσος θα ζει πάντα μαζί μας όσο υπάρχουν ομιλούντες Ελληνικά. 
Κι ας πάνε να σκίσουν και να κάψουν όλα του τα κείμενα.

Κι ο Μάνος Χατζιδάκις, είχε απαγορεύσει στο δημόσιο ραδιόφωνο να "κατακρεουργεί" τη μουσική του. 
Οι νεώτεροι δεν έχουν ζήσει την υπέροχη εκπομπή "τα τραγούδια της γης" όσο ήταν διευθυντής στην ΕΡΤ. Άλλες εποχές!

Ακούστε το "Κεμάλ" από αντίδραση και μόνο. Είναι τέχνη και δεν θα σας πω εγώ αν είναι ωραίο το τραγούδι. Ο μικρός μου το έπαιζε στη κλασσική κιθάρα του όταν πήγαινε στο δημοτικό.
Το μαθαίνουν σε όλα σχεδόν τα μουσικά σχολεία, και δεν μπορεί σήμερα να υπάρχει απαγορευμένη Ελληνική ποίηση και μουσική. 
Θα το βρείτε και σε CD και στο U-Tube.

Δεν θα σχολίαζα τίποτα, αλλά τα πήρα στο κρανίο.

Κάπου στα Εξάρχεια, διάβασα σε ένα τοίχο: 

"παλιά καίγανε τα βιβλία, τώρα καίνε τα μυαλά". 
Εγώ λέω: καίνε και τα τραγούδια. 
-Ναι, αλλά οι κυβερνήσεις φεύγουν, μα τα τραγούδια μένουν!
-Να καεί, να καεί κι αυτός!

Κι αν όλα έγιναν από αμορφωσιά, καθώς λένε, έτσι και διαβάσετε τι γράφουν στα δίκτυα "κοινωνικής απομόνωσης και κατασκοπίας"  σχετικά με το θέμα, θα σκεφθείτε πως αυτό μας αξίζει, αυτό έχουμε.
περισσότερα σχόλια........

"Η τέχνη σώζει". Η φωτογραφία;

Αταξία και χάος κυριαρχούν στο φυσικό μας κόσμο. 
Photos by John Glynos: you may copy only for personal use

 Παρά τις όποιες προσπάθειες του ανθρώπου να βάλει τάξη, αισθανόμαστε πως κυριαρχεί ο χαοτικός νόμος της φύσης και της ζούγκλας.

 Ίσως όμως έτσι πρέπει να είναι ώστε σε περίπτωση κάποιας απρόβλεπτης και μεγάλης καταστροφής, να μη χαθούν όλα μονομιάς, και η ζωή.

 Αν, λέμε αν. 
Αν ζούσαμε σε ένα κόσμο απόλυτα τακτοποιημένο, δίχως βία, θανάτους, πείνα, αρρώστιες, δυστυχία, πόνο, φόβο, αγωνίες, μοναξιά, αδικία, κακία, τότε η τέχνη δεν θα είχε κανένα λόγο ύπαρξης.

 Τα λίγα δείγματα αγάπης ομορφιάς και καλοσύνης ανάμεσά μας δεν αρκούν για να ανατρέψουν τη κατάσταση των πραγμάτων.

Έτσι, όσο ποιο χάλια είναι τα πράγματα, τόσο ποιο πολύ ο καλλιτέχνης άνθρωπος ψάχνει για ομορφιά, ισορροπίες, το τακτικό μέσα στην αταξία και το χάος. Αναζητά αυτό το κάτι που να δικαιολογεί το παράλογο αυτής της ζωής.

Αν μέσα σε αυτό τον κόσμο, ως έχει, αισθανόμαστε ευτυχείς, τότε κάτι πρέπει να είναι λάθος.
Γιατί δεν είναι το θέμα μας αν το ποτήρι το βλέπουμε μισό-άδειο, ή μισό-γεμάτο, αφού παραμένει το μισό.

 Η μόνη διέξοδος ελευθερίας που απομένει από αυτή τη σκλαβιά είναι η τέχνη. Μόνο η τέχνη «σώζει» από το χάος και την αταξία του κόσμου, σε αυτή τη ζωή.

Ο άνθρωπος καλλιτέχνης, προσπαθεί συνεχώς να φτάσει στο τέλος μιας άγνωστης διαδρομής, στο σημείο που δεν μπορεί να πάει ποιο πέρα. 
 Παρά τις απογοητεύσεις και αποτυχίες του, όταν καταφέρνει να ισορροπήσει, να φτάσει και να δημιουργήσει κάτι σημαντικό, νοιώθει τότε έστω και για λίγο ευτυχώς θεός, αντιλαμβάνεται τότε εύκολα το μεγαλείο του "θεού".
Του θεού που με το μυαλό του έπλασε, ή του μοναδικού και αληθινού αν υπάρχει είτε το θέλουμε, είτε όχι.

 Ανάλογα και η θρησκεία, είναι μια προσπάθεια διεξόδου του απλού ανθρώπου από το χάος, την αταξία, τη βία, την αδικία κλπ "ευχάριστες καταστάσεις".

Δεν είναι διόλου τυχαίο που αρχικά η τέχνη είχε άμεση σχέση με το θεό.

Μέχρι να κατανοήσει ο άνθρωπος πως η καλλιτεχνική δημιουργία μπορεί να αυτονομηθεί από το «θείο», ο θεός ήταν η πρώτη πυγή έμπνευσης και ταυτόχρονα προσπάθεια εξευμενισμού του θεού.

Εξαρτιόμαστε από άπειρα πράγματα, φυσικά και υπερφυσικά, δεν είμαστε ελεύθεροι. 
Η μόνη μας ελευθερία εν ζωή, φαίνεται να είναι η τέχνη. 
Τα αφηρημένα, αόρατα, και δίχως δυνατότητα απόδειξης της τέχνης δημιουργούν συγκρούσεις και τσακωμούς. 
Όμοια και θρησκευτικοί πόλεμοι στο όνομα κάποιας μοναδικής θρησκείας βασάνισαν και βύθισαν για  πολλά χρόνια σε ποιο μεγάλο χάος και αταξία τον κόσμο μας, αντί να τον σώσουν. Και ακόμη συνεχίζουν.

 Κανένα δόγμα δεν μπορεί να περιγράψει κάτι που ο άλλος δεν βλέπει έτσι ώστε το αόρατο και ασύλληπτο με τη λογική να γίνει κατανοητό.

 Η φωτογραφία ως τέχνη, βαδίζει στη κόψη του ξυραφιού. 
Το ορατό και πραγματικό από τη μια, το αόρατο και ιδεατό από την άλλη. 
Η φωτογραφία απλά δείχνει αυτό που από το χάος και την αταξία ο φωτογράφος επέλεξε να μας δείξει. 
Ωστόσο δια της όρασης μας μεταφέρει κάτι που υπήρξε, ίσως ακόμη υπάρχει και δεν χωρά διαφωνίες ως προς αυτό λόγο του τρόπου καταγραφής. 
Εκεί που τα πράγματα "δυσκολεύουν λίγο", είναι στο ιδεατό, στο μήνυμα, στο δια ταύτα της φωτογραφίας. 
Το καλλιτεχνικό περιεχόμενό της είναι που δεν γίνεται πάντα αντιληπτό.
Αν όπως λένε η τέχνη σώζει, και εφόσον η φωτογραφία είναι τέχνη (και με το νόμο), τότε και η φωτογραφία πρέπει να σώζει.

Κείμενο και φωτογραφίες: Γιάννης Γλυνός

sister morphine

Σχετικά με το sister morphine.

Το άκουσα το "τραγούδι" για πρώτη φορά, όταν κυκλοφόρησε.

Έμεινα!.

Κι ας μη καταλάβαινα γρι από τα λόγια τότε.

Όταν το άκουσα και στους «εξόριστους της κεντρικής λεωφόρου» του Φέρη,  ένοιωσα από τους ήχους και μόνο (μουσική και φωνή) σαν το κομμάτι αυτό των Roling Stones, να με πήγαινε  πολύ πέρα. Πέρα από την άκρη της απελπισίας, που τότε δεν φανταζόμουν. 

Έψαξα και τα βρήκα τα λόγια.

Ακόμη χειρότερη μαυρίλα!

Σήμερα είναι επίκαιρο και ένα σπαραχτικό"κομμάτι" με τόσους άνεργους και κατώτατους μισθούς της ξεφτίλας.

Δεν νομίζω να υπάρχουν πλέον άνθρωποι, που να μην έχουν καταλάβει πως η Ελλάδα έχει οδηγηθεί σε χρεοκοπία ηθών, αξιών, ιδεών, πολιτικών, δημόσιας οργάνωσης και διοίκησης με μόνο ένα στόχο, να ανακάμψει η οικονομία. Αν ποτέ.

Για να ξαναπέσει στα ίδια μετά από καιρό. Αν υπάρχει τότε ζωή στη γη.

Ε, κι αν δεν το έχουν καταλάβει, θα το νιώσουν αργά, ή γρήγορα. Εκτός και τους αρέσει το δούλεμα σε ρυθμό «ψιλό γαζί».

Μας εκμηδενίζουν, μας καταθλίβουν η αφόρητη ακρίβεια, οι φόροι, και η εξαντλητική δουλειά δίχως προοπτική.

Πρέπει λένε να γίνουμε λέει, ανταγωνιστικοί!

Σε τι; Στα 300 δολάρια του ανειδίκευτου Κινέζου! Μα τότε, ο Κινέζος, θα πέσει και πάλι με τα μούτρα στη δουλειά για ένα πιάτο ρύζι.

Μια ζωή προσπαθούμε να δούμε «το φως στην άλλη άκρη του τούνελ», μα τίποτα. Αυτό που ίσως διακρίναμε ίσα-ίσα, σαν όραμα, να ήταν αυτό όλο κι όλο το φως. 

Απομένουν ο πολιτισμός μας, η καταγραφή δια του λόγου και της εικόνας των όσων βλέπουμε, καταλαβαίνουμε, ακούμε, συλλέγουμε εδώ και εκεί.

Το χαρτί και το μολύβι χρειάζονται, γιατί αν μας πλακώσει το σύννεφο, θα πάνε όλα χαμένα, θα σβηστούν.

Η δημοκρατική ασφάλεια του σύννεφου, μόνο ασφάλεια δεν παρέχει, αφού ο κάθε ένας hacker μπορεί να σου καταστρέψει τις αναρτήσεις και τα ψηφιακά αρχεία. Ο καθένας μπορεί να ανεβάσει κάθε είδους βρισιές, μέσα στο δικό σου  e-κονικό «σπίτι».

Στο βάθος όλων αυτών, από κάτω, καλά κριμένη, αν δεν είναι και φανερή, υπάρχει η πολιτική, που την είχα, ή την είχαμε εμπιστευτεί στους «αρμόδιους».

Πολιτική, είναι για μένα κάθε εσκεμμένη-στοχευόμενη ανθρώπινη παρέμβαση στη φυσική ροή των συνθηκών που διέπουν τις σχέσεις των πολιτών με το κράτος, τους συμπολίτες και τους άλλους λαούς.

Η πολιτική πρέπει να είναι συνδυασμός όλων των άλλων επιστημών, δηλαδή, πολιτική = σοφία.

Αν κρίνουμε από τα αποτελέσματα, είναι;

Αν σοφός είναι αυτός που έχει διαπράξει όλα τα πιθανά λάθη, τότε ένας γέρος πολιτικός ίσως είναι. Αλλά έχει ακόμη σφρίγος, ορμή, δύναμη όραμα; Ή τα πήρε ο άνεμος;

Χρόνια τώρα πίστευα πως ο καθένας πρέπει να ασχολείται με αυτό που ετάχθη, δηλαδή με την εργασία του. Κι αν χρειαστεί, μπορεί να πολεμά με τα όπλα του.

Αλλά όπως αποδείχτηκε, ούτε οι πλειοψηφίες, ούτε οι αυτοδυναμίες, ούτε η ειδίκευση των εργαζόμενων οδήγησε τη χώρα σε καλό δρόμο.

Αντίθετα, οι τίμιοι "εργάτες" και αυτοί με την μέγιστη ειδίκευση, αντιμετωπίζουν σήμερα και τα περισσότερα προβλήματα επιβίωσης και προσαρμογής στη φτώχεια και στη βία που τη συνοδεύει. Η όποια κοινωνική συνοχή διατηρείται πλέον μόνο χάρη στην απελπισία.

Δεν είναι εφικτό, ούτε οικονομικό, ούτε λογικό να ασχολούνται όλοι με όλα, και με τη πολιτική. Τα χωράφια για παράδειγμα τι θα γίνουν; Τους αρρώστους, ποιος θα τους κοιτάξει; Τους δρόμους ποιος θα καθαρίσει; Τα παιδιά ποιος θα τα διδάξει; κλπ

Κάναμε τη δουλειά μας οι Έλληνες, και μας είπανε «τεμπέληδες».

Ξέρω όμως ανθρώπους, ξένους, που λάκισαν αμέσως μόλις κατάλαβαν πως και πόσο εργαζόμαστε, με ποια δημόσια υποδομή, αμοιβές, εκπαίδευση, μέλλον.

Οι περισσότεροι γινόμασταν πολίτες μόνο όταν ψηφίζαμε, στις εκλογές. Σφαζόμαστε για τη μπάλα, σκοτωνόμασταν σαν τα αδέσποτα στους δρόμους, πληρώναμε τα πάθη μας. Ανθρώπινα πράγματα δηλαδή.

Και τώρα;

Διεθνώς η κατάσταση οδηγείται προφανώς βάση σχεδίου στο σημείο μηδέν. Δηλαδή; πλήρης εξαθλίωση και αφανισμός της εργατικής και της πλησιέστερης σε αυτή,  μικρής αστικής τάξης, αρχικά. Και όταν λέω πλήρης το εννοώ.

Κάτω τα κεφάλια!

Το λέω αυτό όχι μόνο εγώ ως φωτογράφος που έχω «φάει το internet με το κουτάλι»  αλλά το λένε και πολλοί επιστήμονες.

Στη συνέχεια, σειρά έχουν μεσαίοι και μικρομεσαίοι, καλλιτέχνες, διανοούμενοι, επιστήμονες, αγρότες και παραγωγοί.

Όλοι θα έχουν «τα λίγα γραμμάρια της ευτυχίας» που απόμεινε.

Λίγοι και «εκλεκτοί» με γεμάτα σεντούκια νομίζουν ότι θα απομείνουν άθικτοι από τη κρίση που γέννησε το μυαλό τους, αλλά δεν θα έχουν ποιους να εξουσιάζουν. Και το βασικότερο, οι πεινασμένοι ίσως τους φάνε ζωντανούς.

Γιατί ο άνθρωπος, είναι το χειρότερο θηρίο.

Και τελικά; καλά κάνει, αν είναι για να επιβιώσει μόνος στη ζούγκλα.

Τα σημεία των καιρών είναι ξεκάθαρα, για όποιον βλέπει.

Α) είμαστε πολλοί για αυτά που ζητάμε, ή που έχουμε ανάγκη.

Β) ο πλανήτης δεν αντέχει άλλους, αν και υπάρχει χώρος.

Γ) οι πρώτες ύλες εξαντλούνται.

Η φτώχεια φέρνει βία, αδιαφορία και εγκατάλειψη= ναρκωτικό.

Μακριά από μας κάθε είδους ουσία λοιπόν. Λίγο κρασάκι, λίγο ουζάκι, και καλή καρδιά.

Να πονέσουμε μας πρέπει, και να πεινάσουμε όπως και οι άλλοι της γης οι κολασμένοι, μπας και ξυπνήσουμε από το καταναλωτικό όραμα που μας πότισε η διαφήμιση.

Morphine=διαφήμιση=τηλεόραση=ΜΜΕ.

Γιάννης Γλυνός

Φωτογραφία και λόγος

Για την όποια σχέση φωτογραφίας και λόγου.

Η πρώτη μου έκθεση ιδεών....

Όπου φωτογραφία = το προϊόν της μηχανικής αποτύπωσης του χώρου σε κάποιο δεδομένο χρόνο, το κάδρο, το θέμα, η διαδικασία, η σύλληψη, η εκτύπωση στο χαρτί, ή στην οθόνη κάποιου τερματικού, κάτι χειροπιαστό που προέκυψε από κάτι ορατό, ίσως και δίχως ύλη (είδωλο σκιάς/φωτός).

Και λόγος= η δικαιολογία, η λογική, οι έννοιες, τα επιχειρήματα, οι λέξεις, η ανάλυση με λέξεις του περιεχόμενου της φωτογραφίας, η σχέση αναλογίας του ενός προς το άλλο.

Γραπτός λόγος, ή προφορικός λόγος, δεν έχει σημασία.

Συχνά ακούμε να λένε το πολυφορεμένο: «μια φωτογραφία = χίλιες λέξεις».

Μιλάμε για κοινά αποδεκτές λέξεις - έννοιες με τις οποίες επικοινωνούμε για να περιγράψουμε, ή να δώσουμε με το λόγο κάτι που να πλησιάζει τη φωτογραφία, πράγμα φυσικά αδύνατο.

Και πραγματικά, το αντίθετο δεν γίνεται, και ποτέ δεν μπορεί να περιγράψει κανείς ακριβώς μια φωτογραφία με τα λόγια με όσες λέξεις και να γνωρίζει.

Η φωτογραφία, θα μας "μιλήσει" μόνη της, αν έχει κάτι να πει, κι αν εμείς μπορέσουμε θα το καταλάβουμε.

Γιατί οι λέξεις, απευθύνονται στη λογική, αλλά η φωτογραφία μιλάει μέσω της όρασης, στη ψυχή, στο συναίσθημα. Ο καθένας όμως έχει το δικό του ψυχικό κόσμο, το δικό του μεταφραστή και μόνο αυτόν εμπιστεύεται.

Οι δάσκαλοι της φωτογραφίας συχνά χρησιμοποιούν φωτογραφίες στα μαθήματά τους. Μερικές φορές επιστρατεύουν και το λόγο, τη λογική, τις λέξεις για στηρίξουν ή να περιγράψουν ποιο καλά τα όσα προσπαθούν να μεταδώσουν στις ψυχές των νέων φωτογράφων, στοχεύοντας μέσα από το λόγο στην αισθητική τους.

Υπάρχουν περιπτώσεις όμως όπου ο λόγος στρέφει το μυαλό σε περίεργα μονοπάτια, προκαλεί σύγχυση με διπλά μηνύματα συχνά αντίθετα, ή περιορίζει τη φαντασία. Όπως και η ορατή πραγματικότητα από την άλλη, προκαλεί σοκ όταν μέσω του λόγου και μόνο, έχουμε πλάσει μια εικόνα φανταστική, υπερβατική, στην μπροστά στην  οποία η πραγματικότητα υστερεί, ή υπερβάλλει σε σχέση με το όραμα που δημιουργήσαμε.

Να γιατί μερικές φορές το ταξίδι ευχόμαστε ποτέ να μη τελειώσει και φτάσουμε να δούμε τι έχει στο τέρμα.

Άλλο ένα θέμα σημαντικό που προκύπτει από τη σχέση φωτογραφίας και λόγου.

Έχει λεχθεί: «Η τέχνη δεν προκύπτει με τη παρθενογένεση».

Ιστορικά και πειραματικά έχει διαπιστωθεί πως αντιγράφουμε αρχικά κάτι για τον απλό λόγο ότι μας αρέσει, και στη συνέχεια προσπαθούμε να το κάνουμε ποιο όμορφο, να του δώσουμε μια δική μας ερμηνεία, να το κάνουμε δικό μας, γνωρίζοντας πως ο άλλος για την εποχή του και την αισθητική του έδωσε ότι ποιο καλό είχε.

Κατά κάποιο τρόπο, ο καθένας δημιουργός προσπαθεί να αφήσει τον κόσμο ποιο καλό κι όμορφο από ό,τι το βρήκε. Έτσι το να μας αρέσει κάτι είναι θαυμάσιο, το να προσπαθήσουμε και εμείς να κάνουμε κάτι θαυμάσιο, είναι το ίδιο σημαντικό.

Όμως, άλλο αντιγράφω το έργο κάποιου δημιουργού, κι άλλο αντλώ φωτογραφικά θέματα από τη φύση. Από τη στιγμή που ο φακός καταγράφει κάτι ορατό που βρίσκεται μπροστά και γύρω μας, δεν υπάρχει θέμα αντιγραφής, αλλά προσωπικής επιλογής και ερμηνείας. Και δεν χρειάζονται ούτε λόγοι, ούτε αναλύσεις, ούτε φιλολογία για να δικαιολογήσουμε γιατί πήραμε μια φωτογραφία που μας άρεσε, ή μας προκάλεσε κάτι αρνητικό.

Τη κρίση θα την εκφέρει ο θεατής, κι αν είναι έμπειρος και ειλικρινής, θα είμαστε τυχεροί.

Εδώ ο λόγος αποκτά ιδιαίτερη αξία καθώς αρκεί να είναι απλός, κατανοητός, ευθύς, κι όχι κολακευτικός, ή ψεύτικος. Διαφορετικά τα μυαλά του δημιουργού θα πάρουν αέρα, ή θα απογοητευτεί.

Το θέμα είναι να αποκτήσουμε το αισθητήριο εκείνο που θα μας προφυλάξει από τις ανίερες και βάρβαρες αντιγραφές άλλων έργων ή της φύσης. Αυτές που ξεδιάντροπα και ασύστολα θα προσπαθήσουν κάποιοι με τη χρήση του λόγου και της τεχνολογίας να μας επιβάλλουν αργότερα ως «τέχνη» δήθεν πρωτοποριακή.

Θαυμάσια φωτογραφικά έργα έχουν γίνει διότι κάποιος εμπνεύστηκε από κάτι όμορφο που βρήκε εμπρός στα μάτια του, ή κάποιο πίνακα ή φωτογραφία που κάποιος άλλος δημιούργησε. Οι περισσότερες εικόνες που θα απασχολήσουν το μυαλό μας για κάποιο λόγο, θα αποτελέσουν μια «βάση δεδομένων» για σύγκριση και αξιολόγηση των επόμενων δικών μας φωτογραφιών.

Από τις  δικές μας φωτογραφίες, αυτές που μας αρέσουν, η λογική λέει πως: ίσως μας θυμίζουν κάτι άλλο, κάτι που κάποιος άλλος δημιούργησε, ή πως μοιάζουν τόσο πολύ με το έργο του άλλου, ώστε να πιστέψουμε πως γίναμε μεγάλοι φωτογράφοι και εμείς.

Από την άλλη, για να ξεφύγουμε δια παντός από αυτή τη σύγκριση, θέλουμε να έχουμε δικό μας προσωπικό στυλ. Αυτό και πάλι είναι δίκοπο μαχαίρι για τον απλό λόγο πως πολλές φωτογραφίες-ντοκουμέντου είναι τόσο δυνατές από μόνες τους όταν συμβαίνουν, ώστε κάθε προσπάθεια προσωποποίησης, ή ωραιοποίησης να ισοδυναμεί με κακέκτυπο αντίγραφο.

Αυτό είναι ένας κίνδυνος για το φωτογράφο γιατί αν έχει δει και μελετήσει και καταχωρίσει στη φωτογραφική του μνήμη μερικές χιλιάδες αξιόλογες φωτογραφίες, πριν αρχίσει να δοκιμάζει τις δικές του δυνάμεις, τότε είναι πολύ εύκολο είτε να τρομάξει από τον όγκο και το μεγαλείο των όμορφων φωτογραφιών και να μη τολμήσει ποτέ να ανοίξει τα δικά του φτερά, είτε να αρχίσει να αντιγράφει και να μιμείται «τυφλά» δίχως κρίση δηλαδή, ότι του άρεσε. Ο φωτογράφος πρέπει να μάθει να ζει με την αποτυχία, να μαθαίνει όμως από αυτή.

Αν πάλι δεν έχει ασχοληθεί με την ιστορία της φωτογραφίας και την αισθητική της, ίσως βρει το δικό του δρόμο. Μόνο που θα χρειαστεί πάρα πολλές προσπάθειες, μελέτη, αυτοκριτική, εργασία, και πάλι εργασία και ακόμη ποιο αυστηρή αυτοκριτική. Αυτό είναι που λέμε αυτοδίδακτος.

Ο καλός δάσκαλος φωτογραφίας, πρέπει να μεταφέρει όλη τη προηγούμενη γνώση δίχως να κάψει τα φτερά και να σβήσει τα όνειρα του νέου φωτογράφου. Δύσκολα πράγματα με την έκταση που έχει λάβει η φωτογραφία διεθνώς.

Σαφώς και δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να μην έχει δει κανείς φωτογραφίες άλλων φωτογράφων και να μην έχει επηρεαστεί από αυτές, διαφορετικά τι σόι αξιόλογες φωτογραφίες θα υπήρχανε; Ή να το θέσω αλλιώς.

Τι τον έσπρωξε να ασχοληθεί με τη φωτογραφία αν δεν είδε πριν κάτι που του άρεσε;

Όμως η διαμόρφωση της αισθητικής ενός προσωπικού στυλ μόνο με βάση το λόγο κι όχι την πείρα, ειδικά για τη φωτογραφία, δεν ξέρω αν μπορεί πλέον να οδηγήσει τους καλούς φωτογράφους, να γίνουν ποιο καλοί.

Συχνά ακούμε για το πόσο σημαντικό είναι το σκεπτικό, το θέμα, για τις σκέψεις και τα συναισθήματα που πρέπει να καταγραφούν σε μια φωτογραφία, ή μια σειρά από φωτογραφίες. Η πραγματική της σημασία και αξία της φωτογραφίας φαίνεται ή να έχει ξεπεραστεί, ή να μην έχει κατανοηθεί πλήρως.

Κι όμως μεγάλοι φωτογράφοι έχουν δηλώσει πως ποτέ δεν πήραν από μια φωτογραφία αυτό που έβαλαν. Τι λοιπόν είναι αληθές;

Στην εφαρμοσμένη φωτογραφία, για τη προβολή κάποιου προϊόντος, ή κάποιας ιδέας, ίσως αυτό να βοηθήσει, αν και η κινούμενη εικόνα είναι η πλέον αρμόδια.

Η δική μας φωτογραφία απλά καταγράφει μια και για πάντα αυτό που είναι μπροστά στα μάτια μας, κι ίσως παραμένει αόρατο μέχρι να το δούμε στο χαρτί, ή στην οθόνη.

Η αξία του φωτογράφου, η εκπαίδευση και η αισθητική του σε αυτό πρέπει να κατευθύνεται.

Συχνά για μια καλή φωτογραφία αρκούν ως εκκίνηση κι ως θέμα: το όμορφο φυσικό φως, ένα ντοκουμέντο, κάτι άσχημο ή όμορφο, φυσικό ή αφύσικο, μια επανάληψη, η μοναχική διαφορά μέσα στην επανάληψη, κάτι εντελώς αφαιρετικό ή συγκεκριμένο, μια σκιά, ένας συμβολισμός, ένα φυσικό φαινόμενο, μια νεκρή φύση, μια σύνθεση που φτιάξαμε, ή τη βρήκαμε έτοιμη, κάθε τι αυθεντικό, μια λεπτομέρεια, κάτι πολύ κοινό, ή αντίθετα πολύ σπάνιο και εξεζητημένο κλπ.

Η γνώση της τεχνικής είναι αυτή που θα βοηθήσει στη δημιουργική καταγραφή.

Η αισθητική μας είναι αυτή που θα βάλει «το κερασάκι στη τούρτα» και θα δώσει πνοή αυτόνομης ζωής στη φωτογραφία.

Αν στη πορεία της φωτογραφικής εκπαίδευσης και ειδικά στην αρχή, προκύψουν κάποιες δικές μας φωτογραφίες που μας αρέσουν, θα πρέπει να είμαστε διπλά προσεκτικοί διότι υπάρχει πάντα η περίπτωση να υπάρχει κάποια σύνδεση με προκαταλήψεις και εικόνες που μας έχουν επιβληθεί ως αξιόλογες, δίχως πραγματικά να είναι.

Ειδικά αν είναι φωτογραφίες που έχουν προκύψει σε μια προσπάθεια μίμησης κάποιων έργων τέχνης, θα πρέπει να είμαστε διπλά «κουμπωμένοι» με την πρόωρη αισθητική μας.

Θα έλεγα ως συμβουλή πως ποτέ πριν από το «λιώσιμο» του πρώτου κλείστρου, της πρώτης μας μηχανής, να μην πιστέψουμε πως έχουμε δέκα καλές φωτογραφίες για να τις εκθέσουμε.

Για να μη γίνουμε ρόμπα, όχι τίποτα άλλο.

Α μια φωτογραφία από την αρχή δεν μας αρέσει, πρέπει να την εξαφανίσουμε και να την ελέγξουμε ξανά μετά από μερικές χιλιάδες φωτογραφίες.

Η τελική διαγραφή-καταστροφή θα πρέπει πάντα να λειτουργεί ως λύτρωση από ένα λάθος, αφού πρώτα όμως εξαντλήσουμε όλα τα πιθανά και απίθανα μαθήματα από την αποτυχία μας.

Το μεγάλο πρόβλημα με τη φωτογραφία ως τέχνη, είναι πως καταγράφοντας μια ορατή πραγματικότητα δύσκολα μπορούμε εμείς οι ίδιοι να θεωρήσουμε ως τέχνη την αντιγραφή της πραγματικότητας. Κι αν εμείς δεν πιστέψουμε σε αυτό που κάνουμε, πως θα πιστέψουν οι άλλοι;

Όμως, η τέχνη και ένα από τα μυστικά της φωτογραφίας είναι στη μετουσίωση και τη προβολή της δικής μας επιλογής από το χάος που μας περιβάλλει. Μπορεί όλοι όσοι είναι γύρω μας να βλέπουν προς την ίδια κατεύθυνση, πόσοι όμως θα δουν πραγματικά αυτό που θα κυριαρχήσει και θα αναδείξει τη φωτογραφία μας από το σωρό; Λογικά, αν δεν υπάρχει δίπλα άλλος δεινός φωτογράφος; ουδείς!

Δεν είναι ντροπή να αντλούμε έμπνευση από το έργο των άλλων, ντροπή είναι να αντιγράφουμε ξεδιάντροπα και να προσπαθούμε με το λόγο να δικαιολογήσουμε τα αδικαιολόγητα που φαίνονται σε μια φωτογραφία.

Με λίγα λόγια, αν μια φωτογραφία χρειάζεται το λόγο, ή έστω τη λεζάντα για να μας αρέσει, τότε ποιο καλά να πάμε στην επόμενη. Ακόμη χειρότερα, αν δείχνοντας σε κάποιον μια φωτογραφία αρχίσουμε να εξηγούμε και να μιλάμε σχετικά με αυτή για να τη δικαιολογήσουμε, τότε δεν θα γίνουμε ποτέ καλοί φωτογράφοι.

Η κατανόηση του θέματος, δεν έχει καμιά σχέση με την καλλιτεχνική αξία, ή την απαξία της φωτογραφίας, καθώς ο μόνος δρόμος είναι αυτός της καρδιάς και του συναισθήματος.

Πολλοί φωτογράφοι φοβούνται  ή ντρέπονται να δείξουν τις φωτογραφίες τους όταν μοιάζουν με φωτογραφίες.

Υπάρχει πλέον ένα τεράστιο πρόβλημα με τις άπειρες φωτογραφίες που «κρεμάνε» οι φωτογράφοι στο διαδίκτυο και συχνά θα δούμε ίδιες αισθητικές, τεχνικές, ή θεματολογία, ειδικά από φωτογράφους μιας ίδιας χώρας. Αν κάποια φωτογραφία μας μοιάζει, ή μοιάσει με κάποια άλλη και το γνωρίζουμε πως δεν έγινε σκόπιμα, δεν χάθηκε ο κόσμος.

Αν όμως έχουμε αντιγράψει, μέρος, ή το όλο με πλήρη επίγνωση, τότε ας κοιταχτούμε στο καθρέπτη κι ας χρησιμοποιήσουμε όλη τη δύναμη του λόγου που τυχόν κατέχουμε, γιατί θα μας χρειαστεί.

Τη προσπάθεια να μιλήσουν οι φωτογράφοι και να εκφράσουν συναισθήματα ή να αρθρώσουν λόγο με μια ακίνητη, βουβή και συχνά θλιμμένη φωτογραφία τους μπορώ να τη δεχτώ μόνο ως ένα ακόμη μάθημα για το τι πραγματικά είναι η φωτογραφία.

Για κάθε φωτογραφία που μας αρέσει, ή δεν μας αρέσει, ο μόνος δυνατός και αποδεκτός λόγος που ανέχομαι πλέον είναι: «μου αρέσει» / « δεν μου αρέσει». Αρκεί αυτός που ομιλεί, να είναι ένας άξιος, δημιουργός φωτογράφος.

Διαφορετικά; "η σιωπή είναι χρυσός"!

Μου αρέσει / δεν μου αρέσει / σιωπή...

Αυτή ας είναι και η μοναδική σχέση της φωτογραφίας με το λόγο.

Γιάννης Γλυνός Μάιος 2013