Είμαι φωτογράφος...


Η χαραυγή της φωτογραφικής μου αγάπης
Από τη πρώτη στιγμή που ανακοινώθηκε από τη Γαλλική Ακαδημία επίσημα η εφεύρεση της φωτογραφίας στο κοινό (1839), άρχισε να διαμορφώνεται μια νέα πραγματικότητα γύρω από τη τέχνη της εικόνας. 
Σήμερα μπορούμε να  ερμηνεύσουμε αυτή την εικόνα εκ του ασφαλούς από τα αποτελέσματα, τη πορεία της φωτογραφίας, και τα όσα άλλαξαν τη ζωγραφική και τις άλλες τέχνες. 
Η φωτογραφική μηχανή ανάλαβε κατά κύριο λόγο τη πιστή καταγραφή της ορατής πραγματικότητας, και η ζωγραφική τις ερμηνείες της, θα έλεγα. Έχουμε όμως και υπερβάσεις εκατέρωθεν.  
Στην αρχή ο κόσμος εντυπωσιάστηκε και στράφηκε στη φωτογραφία με παιδική περιέργεια και πολλές φρέσκες ιδέες για δημιουργικές αλλά γεννήθηκαν και εμπορικές εφαρμογές. Παρουσιάστηκε το επάγγελμα του φωτογράφου που πολύ σύντομα απόκτησε αίγλη, ανταγωνιστές, φανατικούς εχθρούς, αλλά και ενθουσιώδεις φίλους. Εφευρέτες και δημιουργοί μέχρι το 1900 είχαν αναπτύξει σχεδόν όλα τα γνωστά σε εμάς σήμερα είδη φωτογραφίας. 
Η μικρή-φορητή φωτογραφική μηχανή όμως μετά το 1910, έφερε πραγματική επανάσταση στη φωτογραφία και τους φωτογράφους πολύ πιο κοντά στη τέχνη της.
Όλα αυτά εγώ στην αρχή δεν τα ήξερα. Απλά μου έκανε κλικ η φωτογραφία όταν κράτησα τη πρώτη μου μηχανή στα χέρια.



Sabina. H πρώτη μου φωτογραφική μηχανή, ήταν Ελληνική
Στην Ελλάδα, κάθε  φωτογραφικό βήμα έγινε με μικρή χρονική καθυστέρηση, όπως σχεδόν όλες οι καινοτομίες. Αυτό όμως δεν εμπόδισε να καταγραφούν ιστορικές και σημαντικές μορφές της φωτογραφικής τέχνης στη χώρα μας.

Εγώ γνώρισα τη φωτογραφία το 1966, τελειώνοντας το εξατάξιο γυμνάσιο. 
Τη πρώτη φωτογραφική την απόκτησα περίπου τότε. Ήτανε μια φτηνή πλαστική μηχανή, ελληνικής κατασκευής (Sabina), παρακαλώ! Χρησιμοποιούσε, ή μάλλον «έκαιγε»  ΑΜ φιλμ νο 127 και τη πήρα για να βγάλω μερικές αναμνηστικές φωτογραφίες στη πολυήμερη εκδρομή όταν μας πήγανε στη Ρόδο. Τραβούσες όλες τις στάσεις, όπλιζες κάθε φορά, έδινες το φιλμ στο φωτογραφείο, το εμφάνιζε και σου τύπωνε ότι είχε βγει, όπως είχε βγει. Αν είχε αρκετό ήλιο κάτι έβγαινε στο χαρτί. Από τα δυο φιλμ που τράβηξα, δεν σώθηκε τίποτα, ούτε τα φιλμ, ούτε οι φωτογραφίες. Τουλάχιστο, δεν τα έχω βρει μπροστά μου τόσα χρόνια μετά.
Τα τεχνικά κόλπα της φωτογραφίας ήταν τότε επτασφράγιστα μυστικά, θυμάμαι. Κανείς δεν σου έλεγε το παραμικρό. Σχολές δεν υπήρχαν, ούτε σύλλογοι. Όλοι οι επαγγελματίες φωτογράφοι είχαν εργασία, είχαν studio και το λειτουργούσανε. Ήτανε όμως λίγοι και αυτό αρκούσε για τη προστασία του επαγγέλματος. Τραβούσαν τότε και εβδομαδιαίες φωτογραφίες, σε πλάκες, κάποιοι τις ρετουσάριζαν υπερβολικά. Ήτανε μεγάλες και δυσκίνητες οι επαγγελματικές φωτογραφικές, ο σκοτεινός θάλαμος απαιτούσε ιδιαίτερα διαμορφωμένο χώρο , ήτανε ακριβός ο εξοπλισμός, οι φόροι και οι δασμοί ήτανε στα ουράνια. 
Το 1968 βρήκα απασχόληση (εξωτερικές εργασίες) σε ένα φωτογράφο (το Νίκο Κοντό), ακολούθησα έτσι μαθήματα γραφιστικής για τρία χρόνια χωρίς να επιβαρύνω τους γονείς μου. 



Απόφαση ζωής
Τελικά η φωτογραφία με τράβηξε. 
Ήταν το 1973 όταν απολύθηκα από την Ε.Α. (Ελληνική Αεροπορία), όπου υπηρέτησα ως φωτογράφος. Ακολούθησα τη φωτογραφική τέχνη τότε από ένστικτο και με αποφασιστικά βήματα έκανα κάθε τι που θα με βοηθούσε να είμαι κοντά σε αυτό που αγάπησα, τη φωτογραφία. 
Βασικά επιδίωξα να έχω ένα εισόδημα για να αγοράσω μια καλή μηχανή, να τραβάω φωτογραφίες, να έχω χρήματα για φιλμ, χημικά και χαρτιά. Ήθελα να μάθω όσα ήτανε γνωστά τότε για τη φωτογραφία.
Είμαι σε μεγάλο ποσοστό αυτοδίδακτος. Αλλά και να ήθελα, δεν υπήρχε φως (σχολή, βιβλία κλπ). Ήμουν όμως τυχερός, εργάστηκα τα 8 πρώτα χρόνια δίπλα στο Νίκο σαν βοηθός. Εκεί έμαθα τα περισσότερα για το σκοτεινό θάλαμο, τη τάξη, τη μέθοδο, τη βελτίωση βήμα-προς βήμα, την αποτυχία αλλά και τη χαρά όταν πετυχαίνεις αυτό που θες. Έμαθα από το Νίκο το σεβασμό στις υποχρεώσεις προς το πελάτη, τους συνεργάτες και τη κοινωνία.
Το 1979 οι δουλειές στο εργαστήριο του Νίκου άρχισαν να λιγοστεύουν φανερά, έτσι αρχές του 1980 έφυγα μόνος μου και ξεκίνησα το δικό μου φωτογραφικό εργαστήριο επίσημα. Φωτογράφιζα τα πάντα, μόδα, διαφημιστικά, ρεπορτάζ, εγκαταστάσεις, προϊόντα, πλοία, αυτοκίνητα, τύπωνα ασπρόμαυρες φωτογραφίες, φωτογράφιζα έργα τέχνης, πορτρέτα έκανα και φωτογραφία δρόμου. Ποτέ δεν ζήτησα μια δραχμή πάρα πάνω από ένα ελάχιστο ποσό που θεωρούσα τίμιο, δεν ήμουν ποτέ ακριβός φωτογράφος. Όταν ο άλλος δεν είχε χρήματα, δεν τον χρέωνα τίποτα. Ας με πλήρωνε όπως και όποτε μπορούσε αυτός που είχε ανάγκη τις υπηρεσίες μου. 
Το συγκινητικό είναι πως ποτέ δεν με ξέχασαν όλοι αυτοί που τους διευκόλυνα. Υπήρχε τότε εμπορική πίστη. 



Επάγγελμα φωτογράφος
Πάντα με ενδιέφερε το φως, το διαφορετικό, αυτό το κάτι που θα έκανε τις φωτογραφίες μου έστω και ελάχιστα διαφορετικές από των άλλων. 
Τα χρόνια πέρασαν μέχρι το 1990 χωρίς ανάσα, με ξενύχτι και κόπο, χωρίς χρόνο για μελέτη, χωρίς προβληματισμό. 
Απλά δρούσα. Σκόπευα και φωτογράφιζα, χωρίς σκέψη, με οδηγό το ένστικτο, τη καρδιά, το συναίσθημα. 
Τη φωτογραφική τεχνική την εκτιμώ, η αισθητική της φωτογραφίας όμως ήταν που μου άνοιξε ένα καινούριο σύμπαν χωρίς όρια και χωρίς τέλος. 
Αλλά δεν νομίζω ότι στη ζωή αυτή μπορεί κανείς να γίνει τέλειος. Το δήλωσε και ο μεγάλος Σαρλώ στα φώτα της ράμπας.
Με τους μεγάλους φωτογράφους και τη φωτογραφική ιστορία, άρχισα να ασχολούμαι μετά το 1993. Μέχρι τότε πορεύτικα μόνος.
Αγαπημένος μου φωτογράφος; Πρώτος ήταν και είναι ο Eugene Smith. Ακολουθούν οι Kertesz, Bresson, Atzet, Adams, De Carava, Weston, η Cameron, ο Boisona, ο δικός μας ο Τλούπας που γνώρισα από το λεύκωμά του που τυπώθηκε σχετικά πρόσφατα. 
Όλοι οι σημαντικοί και μεγάλοι φωτογράφοι με απασχολούν συχνά, τους αγαπώ, τους μελετώ όταν έχω χρόνο και δεν είναι και λίγοι! 
Ξεκινώντας τη σοβαρή σχέση με τη φωτογραφία δεν υπήρχε κάποια σχολή. Τα περιοδικά και τα βιβλία υπήρχαν αλλά ήταν λίγα και πολύ ακριβά. 
Η μόνη λύση ήταν να φύγω έξω πράγμα που δεν ήθελα για να μην επιβαρύνω τους δικούς μου. 
Πιστεύω εξ άλλου στο «ο καθείς εκεί που ετάχθει». Αγαπώ τη χώρα μου και δεν το κρύβω.
Η διαφημιστική φωτογραφία είχε τότε μεγάλη πέραση. Έτσι αργά αλλά σταθερά, θέλοντας και μη στράφηκα σε αυτό το είδος εφόσον υπήρχε ζήτηση. Εργαζόμουνα όσο άντεχα και μέχρι να τελειώσω τις υποχρεώσεις της ημέρας.  12-14 ώρες την ημέρα ήμουν στο πόδι. 
Ως φωτογράφος διαφημιστικής φωτογραφίας ανέλαβα για 4 χρόνια  και το προεδρείο της ΕΦΕΔΗΦ μαζί με άλλους 6 άξιους συναδέλφους. 



Μαύρα μαντάτα
Το διάστημα εκείνο θυμάμαι,  ήδη τα μηνύματα ήταν αποκαρδιωτικά από το φωτογραφικό περιβάλλον, κι ας υπήρχε εξοντωτική εργασία (1994-1997). 
Στη ΠΟΦ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Φωτογράφων), μας δέχτηκαν αναγκαστικά ως σωματείο μόνον ένα χρόνο πριν γίνει το τμήμα φωτογραφίας στα ΤΕΙ της Αθήνας. Όμως ουδέποτε ενδιαφέρθηκε κάποιος από το επίσημο κράτος να πλησιάσει όλους τους αυτοδίδακτους φωτογράφους, να τους ενημερώσει, να τους βοηθήσει. Ωστόσο, τα μέλη της ΕΦΕΔΗΦ είχαν πολύ υψηλή τεχνική κατάρτιση και η σχολή στα ΤΕΙ δεν φάνηκε να επηρεάζει αρχικά τους συναδέλφους. 
Από την άλλη όλοι σχεδόν οι φωτογράφοι δεν είδαν με καλό μάτι τη μοναδική σχολή φωτογραφίας, αν και ήτανε κάτι που το ζητούσανε για τα παιδιά τους. Μπήκαν έτσι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στους φωτογράφους, παλιούς και νέους, στους συλλόγους και τους εμπόρους.
Μια αλλαγή που έγινε με τη δημιουργία του τμήματος φωτογραφίας στα ΤΕΙ, ήταν ότι τεχνολογική αρχικά η σχολή σύντομα κάλυψε και ένα μέρος της δημιουργικής φωτογραφίας. 
Οι απόφοιτοι του ΤΕΙ δεν ενσωματώθηκαν ποτέ στους παραδοσιακούς φωτογράφους, αλλά σχημάτισαν δικό τους σύλλογο για να προστατέψουν τις σπουδές τους, το πτυχίο τους και τα επαγγελματικά τους δικαιώματα. Πράγμα που ουδέποτε σκεφτήκαμε εμείς οι παλιότεροι που αναλωνόμαστε στο σκληρό ανταγωνισμό και τα προβλήματα της εργασίας μας. Όλοι οι φωτογράφοι είναι εντελώς ανταγωνιστικοί και αυτό τελικά είναι μέγα λάθος.
Οι σημαντικότερες αλλαγές που επηρέασαν δραματικά το εισόδημα και τη ζωή του επαγγελματία φωτογράφου πέρα από τον ανταγωνισμό και την καχυποψία ήταν: η σημαντική αύξηση των ερασιτεχνών φωτογράφων, η παγκοσμιοποίηση, η ψηφιακή φωτογραφία, το χτύπημα στους δίδυμους πύργους και το κέντρο εμπορίου που άλλαξε μονομιάς τις διεθνείς σχέσεις, η απληστία για υπέρ-κέρδη που οδήγησαν τον κόσμο ολόκληρο στις καταστάσεις που ζούμε σήμερα.



Ψηφιακή φωτογραφία
Το χαριστικό τέλος όμως ήρθε με τη ψηφιακή τεχνολογία. 
Όλοι οι επαγγελματίες φωτογράφοι αναγκάστηκαν να επωμιστούν το παράλογο και δυσβάστακτο κόστος της αλλαγής εξοπλισμού που άρχισε από το 1995, επαναλαμβάνεται κάθε δυο χρόνια το πολύ, και συνεχίζεται. 
Το εμπορικό τμήμα των φωτογραφείων ατόνησε, όπως ήταν λογικό.
Το καλλιτεχνικό πήγε... περίπατο.
Οι αλυσίδες ανταγωνίστηκαν και ανταγωνίζονται  ευθέως ακόμη και τους αντιπρόσωπους που μέχρι χθες αλώνιζαν την εσωτερική αγορά που ήταν από τις ακριβότερες της Ευρώπης. 
Η ευθύνη για το κατάντημα της φωτογραφικής αγοράς βαραίνει τους εμπόρους και τους κατασκευαστές, αλλά κι οι φωτογράφοι δεν αντέδρασαν ως δημιουργοί, αλλά ως μικρές και αδύναμες εμπορικές επιχειρήσεις. 
Η παροχή υπηρεσίας ατόνησε, και ήτανε μέγα λάθος! 
Η δημόσια εικόνα του επαγγελματία φωτογράφου έγινε μια θολή καρικατούρα!
Ο καθένας με μια μηχανή στο χέρι έγινε, φωτογράφος! Αυτά έχει η ζωή.

Εδώ και πολλά χρόνια εντυπωσιασμένος από τη ψηφιακή τεχνολογία, πρώτος, αν όχι από τους πρώτους στράφηκα σε αυτή. Κατάφερα να πάρω ψηφιακές φωτογραφίες με μια βίντεο-κάμερα και μια κάρτα καρφωμένη στο PC, πριν καλά παρουσιαστεί ψηφιακή φωτογραφική μηχανή στο εμπόριο. Τις ψηφιακές αυτές φωτογραφίες κατάφερα να τις τυπώσω ψηφιακά σε φιλμ slide. Δημοσίευσα και το πρώτο σχετικό κείμενο. 
Απόκτησα όχι ένα, αλλά 4 film recorders , οδηγούμενα από ισάριθμους υπολογιστές. Ήταν ένας εξοπλισμός που μου στοίχησε τότε κάποια εκατομμύρια. Σήμερα; πιάνει τόπο, και σκόνη.
Ήταν η εποχή Intel 386, 486 Windows 3.0 , μετά 95 και μόνο προς το τέλος Pentium με Windows 98. Αυτά τα χρήματα τα πήρα ευτυχώς πίσω έγκαιρα αλλά με πολύ ξενύχτι τυπώνοντας έγχρωμα slides υπέρ-υψηλής ανάλυσης από ψηφιακά αρχεία για παρουσιάσεις. 



Τέλος εποχής
Οι πρώτοι ψηφιακοί προβολείς πολύ γρήγορα σταμάτησαν και αυτή τη θαυμάσια φάμπρικα. Με την έλευση των Windows Milenium, η φωτογράφηση με φιλμ έγινε ασύμφορη και η ανάλυση των αισθητήρων είχε σκαρφαλώσει στα 3 και 6 Mpixel!  Το φιλμ μεσαίου φορμά και οι πλάκες ξεχάστηκαν, τα τριανταπεντάρια άντεξαν δυο χρόνια ακόμη. Όμως από το 2005 και εδώ τέρμα τα φιλμ. Κανείς, ή σχεδόν δεν αντέχει το κόστος. 
Οι γνώσεις γραφιστικής και φωτογραφικής αισθητικής που απόκτησα όλα αυτά τα χρόνια πολύ γρήγορα απαξιώθηκαν εφόσον ο καθένας πλέον με ένα υπολογιστή και ένα προβολέα μπορούσε να πραγματοποιήσει μια παρουσίαση. Κι ας μην έχει ιδέα! Όσο για τα λάθη κανένας πλέον δεν τα βλέπει. Κι αν τα βλέπει; τι με αυτό; 
Ένας γνώστης κάνει πλέον το κορόιδο, εφόσον δεν είναι δική του δουλειά και δεν πληρώνεται για αυτό. Η πλάκα είναι πως ένας τεχνοκράτης θίγεται αν του υποδείξεις ένα αισθητικό λάθος.
Επειδή δεν είμαι αδιάφορος, πάμπολλες φορές προσπάθησα να βοηθήσω τους ερασιτεχνισμούς των τεχνοκρατών επισημαίνοντας λάθη στα γραφικά, στις γραμματοσειρές, στα χρώματα, στα σχόλιά τους, και φυσικά έγινα «κακός» μάταια. Οι "ξερόλες", κυριάρχισαν παντού.
Πάρα πολλές φορές αντιμετώπισα από συναδέλφους και συνεργάτες υποτιμητικά σχόλια, πως εγώ δήθεν δεν ανήκω εδώ, ή εκεί, σε αυτούς, ή στους άλλους.. Άλλο κόλλημα και αυτό με τις ταμπέλες και τις λεζάντες! Θες δε θες, πρέπει να ανήκεις κάπου! Εγώ λοιπόν, αυτούς τους θεωρώ ντροπή της φωτογραφίας! Κι ας τους κακοφανεί.
Κι αν είσαι πρωτοπόρος; Κι αν στη δίνει η αγορά και αν σου έλαχε να λέγεσαι Σωκράτης;
Έμαθα να βλέπω μέσα από το φακό τους ανθρώπους και μέσα από το κάδρο να τους κρίνω από τις φωτογραφίες μου, να διαβάζω "παγωμένα" βλέμματα, κινήσεις, θέσεις, εκφράσεις και να ερμηνεύω φερσίματα. 
Έτσι λοιπόν θα έλεγα σε όλους αυτούς που αλόγιστα βάζουν ταμπέλες και όρια, που το παίζουν ξύπνιοι και μου αίρουν το δικαίωμα να βγάλω φωτογραφίες, ή να μιλήσω:  «άκου ανθρωπάκο, σε ξέρω καλά, εγώ σε έχω δει ακίνητο και αδύναμο». 
Ο φωτογράφος είναι αναγκασμένος να υπηρετεί πρώτα από όλα τη τέχνη του, να βγάζει φωτογραφίες, με αυτές να μιλάει. Πρέπει να είναι δημιουργός, να μη ξεκόβει από τη κοινωνία, αλλά πρέπει να προσφέρει κάτι που η κοινωνία έχει ανάγκη και να καθοδηγεί τον πελάτη του δείχνοντας το σωστό δρόμο. Αναγκαστικά όλοι μας πρέπει να κάνουμε και εμπορικές σκέψεις, να πουλήσουμε για να ζήσουμε. Δημιουργός και έμπορος όμως; Δύσκολα πράγματα, σπάνια πετυχαίνει ο συνδυασμός αυτός. Κι όμως έχω γνωρίσει θαυμάσιους έμπορους, πωλητές, φωτογράφους χωρίς πτυχία και περγαμηνές. Και γιατί αυτό; Γιατί αν αγαπάς πολύ αυτό που κάνεις θα πετύχεις, και δεν θα χρειαστεί να δουλέψεις ούτε μια ημέρα στη ζωή σου. 
Γιατί αν προσπαθήσεις πολύ στη ζωή σου, όλα τα άλλα έρχονται μόνα τους. 
Ωστόσο κάποια πράγματα είναι απλά, δεν χρειάζεται πτυχίο για να τα καταλάβουμε. 
Ο πελάτης πχ, δεν είναι ανταγωνιστής, διψά να μάθει και ψάχνει για πρότυπα. Ο φωτογράφος εκτός από έμπορος πρέπει να γίνει και δάσκαλος. Αν σήμερα ένας είναι πελάτης του φωτογραφείου και αύριο γίνει και αυτός συνάδελφος, δεν θα είναι ένας ανταγωνιστής αλλά ένας φίλος, μέλος της φωτογραφικής οικογένειας. Έχω πολλά παραδείγματα επάνω σε αυτό. Έχω καεί πολλαπλώς με αυτή τη τακτική, αλλά δεν αλλάζω μυαλό. Όποιος μου ζητά βοήθεια επάνω στη φωτογραφία τη προσφέρω. Θέλω να αφήσω το κόσμο ποιο καλό από ότι τον βρήκα.
Αναγκάστηκα όμως από τη ζωή και έβαλλα πλέον ένα όρο. 
Σκαλάκι δεν γίνομαι να ανέβει κανείς, κι αυτό γιατί: 
Μαθητές του χθες έγιναν δάσκαλοι, με ελάχιστες γνώσεις. Φωτογράφοι φίλοι έγιναν ανταγωνιστές μου. Άνθρωποι άσχετοι με τη φωτογραφία έκριναν τη δουλειά μου , το έργο μου, τη συνεισφορά μου στη φωτογραφία, την αμοιβή μου. 
Εγώ μίλησα σε συγκεντρώσεις συναδέλφων πανελλαδικά, εγώ έχω δημοσιεύσει χιλιάδες σελίδες για τη φωτογραφία, εγώ έχω δει σχεδόν όλες τις μηχανές της αγοράς μέχρι και το 2011. 
Συγνώμη για το "εγώ", δεν ζητάω εύσημα, αλλά ως φωτογράφος το θεωρώ τιμή μου και είμαι υπερήφανος για τη δουλειά μου. 
Κι αυτό δεν είναι εγωισμός, είναι αυτογνωσία, και μνήμες, και εμπειρίες. 
Για εμένα, το επάγγελμα φωτογράφος είναι το ίδιο σημαντικό με όλα τα άλλα και πρέπει ο κόσμος να κατανοήσει τη συνεισφορά των φωτογράφων στο πολιτισμό και την οικονομία. Ωστόσο κι οι φωτογράφοι πρέπει πρώτα από όλα να είναι δημιουργοί.



Φωτογραφία, μια ζωή αμφιβολίες και ανασφάλειες
‘Όπως πάμε σε λίγα χρόνια το επάγγελμα αυτό θα είναι άγνωστο, θα περάσει στην ιστορία, σαν τόσα επαγγέλματα. Γιατί;
Γιατί αρκετοί φωτογράφοι βλέπουν ο ένας τον άλλο σαν αντίπαλο, όχι σαν συνάδελφο.
Γιατί πολλοί φωτογράφοι δεν πιστεύουν ότι η φωτογραφία είναι τέχνη, ή έστω, και τέχνη.
Γιατί δεν υπάρχει η ιδέα της δημιουργικής φωτογραφίας για συλλεκτική απόκτηση, ή κάποια αξιόλογη προσφορά ως δώρο. Δεν υπάρχει δηλαδή αγορά καλλιτεχνικής φωτογραφίας, ειδικά στην Ελλάδα. Οι περισσότεροι ανυποψίαστοι ερασιτέχνες πιστεύουν ότι μπορούν να βγάλουν πολύ καλές φωτογραφίες μόνοι τους αγοράζοντας μια τελευταίας τεχνολογίας ψηφιακή. Εκεί ποντάρει κι η διαφήμιση. Μα δεν αρκεί μια όμορφη φωτογραφία που αντιγράφει την όμορφη φύση.
Κι οι φίλοι μου οι φωτογράφοι τι κάνουν; απόκαμαν να προσπαθούν να αποδείξουν πως δεν είναι ελέφαντες!
Οι καταναλωτές θα αγοράσουν όποια αηδία βρουν μπροστά τους, εκτός από μια καλή φωτογραφία.
Δεν θα αγοράσουν μια φωτογραφία που να τους αρέσει για να τη κάνουν δώρο. Ή για να τη κρατήσουν.
Γιατί οι φωτογράφοι, ευτυχώς όχι όλοι, δεν εκτιμούν την εργασία τους.
Γιατί οι φωτογράφοι ασχολούνται σήμερα περισσότερο με το εμπόριο κι όχι με την ουσία της φωτογραφίας.
Γιατί το βιοτικό επίπεδο στη χώρα μας, σήμερα το 2013, δεν επιτρέπει καμιά αισθητική απόλαυση υψηλής αισθητικής αξίας. Αλλά και κανείς δεν βοηθάει. Κι αν αυτό συμβεί θα είναι μια σπάνια και ιστορική εξαίρεση. Και τα πράγματα θα πάνε στο χειρότερο, σίγουρα. 
Γιατί τη τέχνη δεν τη προσεγγίζουμε με τη λογική, αλλά με το συναίσθημα. Δηλαδή, σε εμάς αφήνουν την όποια αισθητική απόλαυση, και στους άλλους το εμπορικό κέρδος. Αυτό σημαίνει ότι οι φωτογράφοι θα αναγνωρίζονται όπως όλοι οι δημιουργοί μετά θάνατο, γιατί τότε οι φωτογραφίες θα μπορεί να πουληθούν και ακριβά και χωρίς δικαιώματα. 
Γιατί παρά την αύξηση των ψηφιακών μηχανών και των ιστοσελίδων με φωτογραφίες, το αισθητικό επίπεδο της φωτογραφίας υποβαθμίζεται συνεχώς και όλοι πλέον έχουν στραφεί στην εικόνα, που είναι άλλο πράγμα. 
Μια εικόνα που έχει προκύψει από φωτογραφία αλλά απέχει ένα μόλις βήμα από τη ζωγραφική, δεν είναι πλέον φωτογραφία. Και το βασικότερο, ως φωτογραφία ψεύδεται!
Υπάρχουν πολλοί και γνωστοί φωτογράφοι, φωτογραφίες πωλούνται σε υψηλές τιμές αλλά μόνο σε μουσεία και γκαλερί. Οι συλλέκτες έργων τέχνης ψάχνουν για ξεχασμένους φωτογράφους, πεθαμένους, έτσι που τα έργα τους να μην μπορούν να αναπαραχθούν.  Δηλαδή, τη φωτογραφία οι έμποροι την αγάπησαν, τους δημιουργούς φωτογράφους όμως, όχι.
Γιατί η φωτογραφία είναι ταπεινή, εύκολη, προσιτή, αναπαράγεται εύκολα, για αυτό και ασκεί τόση μεγάλη γοητεία στο κοινό. Είναι όμως ένα κοινό που αρχικά τουλάχιστον, αγνοεί τη σημασία της και την αξία του καλού φωτογράφου. 
Είναι ένα κοινό που τραβάει εκατομμύρια ψηφιακές φωτογραφίες συχνά μπούρδες, που τυπώνει ελάχιστες. Είναι ένα κοινό που δεν εμπιστεύεται πλέον τον φωτογράφο της γειτονιάς του παρά μόνο για να του δείξει πως να λειτουργεί τη μηχανή που αγόρασε πολύ φθηνά από την αλυσίδα ηλεκτρονικών. 
Το επάγγελμα του φωτογράφου θα σβήσει γιατί έμποροι και αντιπρόσωποι, κατασκευαστές και καταστήματα ρούφηξαν τα τελευταία χρόνια κάθε σταγόνα και κάθε ίχνος οικονομίας που είχανε στην άκρη οι φωτογράφοι για να τρέξουν σε ένα αγώνα δρόμου που ήταν από την αρχή γνωστό πως θα φθάσουν τελευταίοι, αν φθάσουν.
Το επάγγελμα του φωτογράφου θα χαθεί γιατί κανείς στην Ελλάδα δεν κερδίζει σήμερα 30 και 50 % και δεν αντέχει το κόστος χρήσης ή απαξίωσης του εξοπλισμού (φωτογράφος, ή καταναλωτής, χρήστης κατά τους εμπόρους).



Η αρχή του τέλους
Το επάγγελμα του φωτογράφου θα χαθεί:
Γιατί οι φωτογράφοι δεν είναι χρήστες.
Γιατί κανείς δεν φρόντισε να δώσει στο κόσμο μας το πραγματικό στίγμα της φωτογραφίας, των ανθρώπων που την υπηρετούν, τα προβλήματα του κλάδου, τη δημιουργική φύση της φωτογραφίας.
Η εικόνα που έχει ο κόσμος για τους φωτογράφους μας αλλά και όποιον άλλο κρατάει μια καλή φωτογραφική μηχανή, είναι απογοητευτική και επικίνδυνη για την ίδια τη ζωή των φωτογράφων πλέον.
Κι όμως μέσα σε αυτό το χάος, έχω πολλά θετικά και ευχάριστα να θυμάμαι, όπως: 
Το δώρο που έκανε μια κοπέλα στη αδερφή της που ήτανε να της προσφέρω δυο ώρες μάθημα για τη φωτογραφία. Φυσικά δεν δέχθηκα χρήματα.
Τη κρίση που πολύ σωστά ανέπτυξαν οι κυρίες που τους έκανα μαθήματα φωτογραφίας για ένα χρόνο και κατάφεραν χωρίς λάθη και βοήθεια να επιλέξουν τις ποιο καλές φωτογραφίες που τράβηξαν τη χρονιά που έγιναν τα μαθήματα.
Τον ενθουσιασμό του κόσμου που παρακολούθησε τη πρώτη ψηφιακή παρουσίαση με τις φωτογραφίες που είχανε τραβήξει οι μαθητές μου.
Την ανταπόκριση των επισκεπτών της ιστοσελίδας μου.
Τον ενθουσιασμό και τη φιλία των άξιων συναδέλφων που είναι ακόμη μάχιμοι φωτογράφοι όταν βρισκόμαστε σε εκδηλώσεις.



Αυτό που ποτέ δε θα ξεχάσω
Θυμάμαι μόλις δω μια φωτογραφία μου που τη τράβηξα, τι ένοιωσα, που στάθηκα. 
Και φυσικά, δεν θα ξεχάσω ποτέ τον ενθουσιασμό των παιδιών ενός γυμνασίου, που όταν άρχισα να τους ομιλώ για τη φωτογραφία και να τους δείχνω, δεν θέλησαν ούτε να βγουν για διάλλειμα. 
Έχω φυλάξει και το γράμμα που μου έστειλαν. Γιατί λίγες ημέρες μετά, μου έστειλαν μια συγκινητική επιστολή, που ήταν για μένα η μέγιστη αμοιβή που δέχτηκα ποτέ για τη φωτογραφία.
Επάγγελμα φωτογράφος λοιπόν. 
Εγώ ήμουν και είμαι φωτογράφος. Για τους άλλους δεν γνωρίζω.
Ως επαγγελματίας αναγκάστηκα να εργαστώ μόνο για να ζήσω και είμαι υπερήφανος τελικά γι αυτό αφού κατάφερα να φτάσω στη σύνταξη χωρίς να κλέψω, να χρωστώ, ή να πω ψέματα.
Δεν προβλέπω όμως να ζήσω τόσο για να δω κάτι διαφορετικό από το κατήφορο που ζούμε.
Αυτά, τα έγραψα πρώτη φορά στην Αθήνα το Δεκέμβριο του 2010. 
Θυμάμαι πως το Φλεβάρη του 2012, στερούμαστε όλοι τα βασικά: αξιοπρέπεια, εργασία, γέλιο. Εγώ είχα μια σύνταξη πραγματικά της ντροπής και το βασικότερο, δεν θέλω να πάρω άλλες φωτογραφίες γιατί όσα βλέπω και ακούω μου μαυρίζουν τη ψυχή.
Και τώρα; τώρα είναι πάλι Δεκέμβριος αλλά του 2013.
Πάνε 2-3 μήνες που καμιά φορά, τραβάω καμιά φωτογραφία, έτσι για να με πάρει από κάτω...
Καλή Χρονιά σας εύχομαι και πολύ δύναμη! Για να αντέξουμε τα golden boys, τους λογιστές, τη ΤΡΟΙΚΑ και το ΔΝΤ!

Αν έχετε να μου πείτε κάτι υπάρχει το διαθέσιμο εφεδρικό e-mail glynosj@yahoo.com. Ευχαριστώ. 


Γιάννης Γλυνός